در آی سی یو عموم بیماران بدحال هستند. این وضعیت حاد معمولاً به واسطه اختلال در عملکرد یک یا چندین اندام اصلی بدن از قبیل مغز، قلب، ریه، کلیه و ... ایجاد شده و ممکن است سایر اندام های بدن را نیز درگیر کند. مهم ترین استراتژی که از سوی کادر درمانی و پزشکی در بخش مراقبت های ویژه در ابتدای امر مورد اعتنا واقع می شود، برقراری ثبات و پایداری وضعیت فیزیولوژی بیمار، مدیریت مجاری هوایی بیمار و تامین امکان تنفس وی (به صورت طبیعی یا مکانیکی) است. ممکن است به این منظور، بیمار لوله یی در تراشه (مجرای تنفسی یا راه هوا) خود داشته باشد که به تنفس وی کمک کند. هر چند تحمل این لوله کمی سخت است، ولی وجود آن ضروری و حیاتی است. بدون تردید بیمار در صورت وجود آن نمی تواند صحبت کند، البته پرستاران جهت برقراری ارتباط به وی کمک خواهند کرد. ایده آل آن است که در آی سی یو هر بیمار از مزیت همراهی یک پرستار آموزش دیده بهره مند باشد، ولی در شرایط موجود، گاهی یک پرستار به وضعیت دو بیمار که در شرایط خیلی حاد نیستند نیز رسیدگی می کند. در واقع کادر پرستاری یک سرمایه گرانقدر برای این بخش محسوب می شود که می تواند نقش بسزایی در مونیتورینگ بیمار، همکاری با پزشک در انجام مداخلات پزشکی و در نهایت ایجاد فضای مناسب برای بیمار داشته باشد و به همان اندازه که پرستار برای بیمار موثر و نقش آفرین خواهد بود، می تواند برای همراهان بیمار نیز مفید و اثربخش تلقی شود.
    
    ثبت علائم حیاتی بیمار
    علائم حیاتی اولیه بیمار پس از بررسی شدن توسط پرستار در پرونده مخصوص ثبت می شود و پس از انتقال بیمار به تخت رزروشده، بیمار توسط دستگاه های مونیتورینگ داخل بخش کنترل می شود. ضمناً برقراری یک راه وریدی برای تجویز داروهای مورد نیاز در موارد اورژانس، همزمان صورت می گیرد. در این شرایط همراهان بیمار، همچون خود بیمار در وضعیت حاد و بحرانی به سر می برند. به همین جهت جلب اعتماد و اطمینان ایشان و برقراری ارتباط حرفه یی موثر و پاسخ صحیح به سوالات، درخواست ها و مشکلات آنها با به کارگیری مهارت های کلامی و غیرکلامی و در نظر گرفتن تفاوت های فردی و فرهنگی خانواده ها و ایجاد محیطی با حداکثر امنیت، استقلال و کیفیت زندگی و سلامت یکی از مسوولیت های سنگین پرستاران در قبال خانواده های بیماران است. البته توجیه ایشان درخصوص نوع بیماری، میزان ریسک و خطرات موجود و میزان احتمال بهبودی با پزشک مربوطه است، اما در ادامه این پرستاران هستند که بیشترین ارتباط را با خانواده بیمار خواهند داشت.
    
    دارودرمانی
    در علم پزشکی برای مداوای یک بیمار روش های متعددی از جمله دارودرمانی، جراحی و روان درمانی وجود دارد که در این میان دارودرمانی به عنوان متداول ترین شیوه در تمام دنیا شایع است. معمولاً داروساز، دارو را برای بخش پرستاری بیمارستان تهیه کرده و پس از تجویز پزشک، پرستار دارو را به بیمار می دهد. البته تامین برخی داروها خصوصاً داروهای کمیاب یا داروهایی که از لحاظ هزینه یی نسبتاً گران قیمت هستند، باید از بیرون بیمارستان و توسط همراهان بیمار صورت گیرد که در این صورت گاه شاهد مناقشه همراهان بیمار و خانواده وی با پرستاران بخش هستیم و ناخواسته پرستاران مسوولیت توجیه اهمیت موضوع و دلایل عدم وجود دارو در بیمارستان را عهده دار می شوند. همچنین مشارکت و همکاری در انجام آزمایش های کلینیکی و پاراکلینیکی و گاه توجیه خانواده ها درخصوص ضرورت انجام مستمر و سلسله یی آزمایش ها ضروری به نظر می رسد.
    
    تغذیه بیمار
    پس از تثبیت شاخص های تعیین کننده یی نظیر تنفس، ضربان قلب، فشارخون و فشار متوسط شریانی، مهم ترین استراتژی، تامین انرژی برای بیمار است. تحقیقات علمی بر این موضوع دلالت دارد که رابطه مستقیم و غیرقابل انکاری میان تغذیه این بیماران و بروز عفونت های خونی و عدم بهبودی بیماران وجود دارد.
    
    در چنین شرایطی براساس شاخص های مختلفی نظیر سن بیمار، جنسیت، وزن، سابقه بیماری، میزان سوءتغذیه، بیماری های زمینه یی و ... و با استفاده از فرمول های علمی، نیاز روزانه بیمار به انرژی برآورد شده و معمولاً پرستار از همراهان بیمار می خواهد نسبت به تهیه انواع غذاهای فرموله جهت تزریق (گاواژ) به بیمار اقدام کنند. مطالعات علمی موید این موضوع است که استفاده از این غذاهای فرموله نقش بسزایی در تسریع بهبودی بیمار و کاهش دوره بستری در آی سی یو دارد.
    
    «سهیلاشهبال» مدیر دفتر پرستاری یکی از بیمارستان های دولتی تهران می گوید: «هر چند در خصوص هزینه هایی که بیمار پیش رو دارد، توجیه خانواده و همراهان بیمار با پزشک مربوطه است، ولی به هر حال تجربه نشان داده است این پرستاران بخش آی سی یو هستند که از سوی همراهان بیمار مورد سوال و جواب قرار می گیرند.» توجیه خانواده ها درخصوص هزینه محلول های آماده غذایی یکی دیگر از موضوعات دشواری است که کادر پرستاری با آن دست و پنجه نرم می کند، چرا که فرآورده های استاندارد تغذیه یی که از آن به عنوان غذای فرموله نام برده می شود و به زعم بسیاری از متخصصان بهترین شیوه برای انجام حمایت های تغذیه یی برای افرادی است که امکان بلع نداشته یا از سطح هوشیاری مناسب برخوردار نیستند، تحت پوشش هیچ یک از بیمه های خدمات درمانی کشور قرار ندارند و از سوی دیگر تعرفه گمرکی واردات این محصولات به عنوان یک جنس لوکس بسیار بالاو تقریباً هم طراز تعرفه شکلات های وارداتی به ایران محسوب می شود، بنابراین تامین هزینه مورد نیاز روزانه 40-30 هزار تومان برای بسیاری از خانواده های بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه دشوار است.
    
    اطمینان همراهان بیمار از تامین نیازهای جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی بیمار
    یکی دیگر از مهم ترین دغدغه های همراهان بیمار، کیفیت تامین نیازهای جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی بیمار است. مواردی همچون آنچه در ذیل به آن اشاره می شود، تنها از عهده پرستارانی برمی آید که عشق به حیات بخشیدن به بیمار را در دل و جان خود پرورانده اند.
    
    - بهداشت فردی (پوست و مو، دهان و...)
    
    - خواب، استراحت و آسایش
    
    - دفع (سوندگذاری، شست وشوی مثانه، مراقبت از سوندها و نهایتاً مراقبت از کلستومی، انواع تنقیه و ...)
    
    - تنفس(تمرینات تنفسی، اکسیژن رسانی، ساکشن، مراقبت از تراکئوستومی و ...)
    
    - گردش خون (بررسی علائم حیاتی، توزین روزانه و ...)
    
    - تحرک (حرکت در تخت، خروج از تخت، انتقال به صندلی، تغییر وضعیت، انجام حرکات فعال و غیرفعال، استفاده از وسایل کمک حرکتی و ...)
    
    - تعادل الکترولیت ها (کنترل جذب و دفع، بررسی و حفظ تعادل الکترولیتی و ...)
    
    - مراقبت از سیستم پوششی (مراقبت از پوست انواع زخم ها)، مراقبت از سیستم عصبی و حواس پنجگانه (اعتلای سطح کیفیت زندگی و خودکفایی در فعالیت های روزمره زندگی با مشارکت تیم توانبخشی و ...)
    
    - تطابق روانی اجتماعی بیمار(تشویق بیمار به شرکت فعال تر در تصمیم گیری های درمانی خود)
    
    - محیط مناسب برای تامین نیازهای معنوی بیمار
    
    ملاقات ممنوع
    با توجه به اینکه حال و وضع بیماران بستری در بخش آی سی یو واقعاً بحرانی و حاد است و کنترل لحظه به لحظه علائم حیاتی بیمار ضرورت جدی دارد، به جهت سهولت انجام این کنترل ها معمولاً محدودیت هایی برای ملاقات این بیماران در نظر گرفته می شود. متاسفانه برخی همراهان، بدون در نظر گرفتن شرایط بیمار و از سر دلسوزی و محبت اقدام به حرکت دادن بیمار و تغییر موضع فیزیکی وی می کنند یا با دستکاری سرعت تزریق سرم، در برنامه دارویی بیمار اخلال ایجاد می کنند. به همین دلیل شاید یکی دیگر از ملاحظاتی که موجب تحمیل محدودیت های ملاقات ممنوع در این بخش شده است، جلوگیری از بروز چنین پیشامدهایی است. در این خصوص هم این پرستاران بخش هستند که بار سنگین توجیه همراهان خانواده ها را (خواسته یا ناخواسته) بر عهده دارند.
    
    وضعیت خانواده بیمار
    در حقیقت همان طور که بیمار در وضعیت حاد و بحرانی قرار دارد، باید گفت اعضای خانواده وی نیز در شرایط دشوار و نابسامانی به سر می برند. این شرایط خاص، حکم می کند پرستاران ملاحظاتی را در قبال آنها در نظر داشته باشند. احساس ناراحتی، عصبانیت، خستگی، دلهره و ترس در اعضای خانواده فردی که در آی سی یو قرار می گیرد، کاملاً طبیعی و شایع است. علاوه بر نگرانی از وضعیت بیمار، تهیه برخی اقلام دارویی کمیاب نیز مزید بر علت شده و امکان تمرکز و تجدید قوا را از ایشان سلب می کند. همچنین هزینه های سنگین برخی داروها و محلول های غذایی را نیز باید بر آن افزود.
    
    بدون تردید تحمل این شرایط برای بیماران غیربومی که در شهر غیرمحل سکونت خود بستری هستند، دشوارتر است. گاه ممکن است بیمار به طور موقت بینایی یا شنوایی خود را از دست داده باشد یا حتی حافظه وی یارای شناسایی اعضای خانواده را نداشته باشد. همچنین ممکن است همراهان بیمار به واسطه مشاهده مرگ بیمار دیگری که در بخش بستری بوده است، کنترل عاطفی و احساسی خود را از دست بدهند.
    
    خانواده بیمار باید از خودشان با استراحت کافی و تغذیه صحیح مراقبت کنند چرا که ایشان نیز مانند همان بیمار بستری در آی سی یو در معرض خطر هستند و توجیه این مهم قطعاً فقط و فقط از عهده پرستار بخش آی سی یو برمی آید ولاغیر. همه این ملاحظات، نقش کادر پرستاری را در بازیابی، تامین آرامش روحی، ارتقای سطح سلامت و نیز درک صحیح همراهان بیمار از وضعیت بیمار پر رنگ تر می نمایاند:پرستارانی که معمولاً از باسابقه ترین و باتجربه ترین پرستاران بیمارستان ها برگزیده شده و با سپری کردن دوره های طولانی مدت ویژه آی سی یو، تخصص های حرفه یی و خاصی را می آموزند و با آمیختن آن با حس انسان دوستی، وظیفه شناسی، تعهد و عشق به تجدید حیات یک بیمار، لحظه به لحظه با بیمار و خانواده وی همراهی می کنند.